TECRÜBE ETMEYE DAİR...

Tecrübe etmenin yaşı yoktur. Tecrübe, belki de “yaşam” denilen ucu bucağı olmayan ve belirsizliklerle dolu bu serüveni anlık da olsa “aydınlatabilecek ve gözümüzü açtırabilecek” kadar özeldir. Çünkü yaşamda var olan her şey tecrübe edildikçe, artık kişinin kişiliğini de etkiler. İyi bir öğretmen, tecrübe etmiş bir insandır. Buradaki tecrübeden kasıt, her günü aynı günmüş gibi yaşayarak geçirmek değil aksine her gün değişerek, gelişerek yaşamaktır. İnsan, var olduğu sürece tecrübeleriyle gelişebilir ve geliştirebilir. Örneğin; çocuğunu sınav kaygısı nedeniyle psikoloğa getiren birçok ebeveyn vardır. Ancak ebeveynin kendisi, kendi yaşam kaygılarıyla baş etmeyi tecrübe edemezse, çocuğuna bu konuda destek olabilmesi oldukça zor olur… Ya da çocuğuna ders çalışma alışkanlığı kazandırmak isteyen birçok ebeveyn vardır. Ancak yaşamında herhangi bir sıkıntı karşısında henüz kendi de baş etmeyi öğrenebilmiş değilken, çocuğundan yapmaktan sıkıldığı (ders çalışmak) faaliyetleri beklemesi doğru olmayabilir. Peki nasıl olacak?

En başta, teoride kalmadan tecrübeye atılmak gerekli farkedişiyle olabilir. Bunu farkeden bir ebeveyn, hem tecrübelerini çocuğuna aktarabilir hem de ona tecrübe imkanı sunarak kişiliğini güçlendirebilir. Bunu farkeden bir yetişkin kendi yaşam sürecine alışabilir. O halde “tecrübe etmek” derken nelerden bahsediyoruz anlatalım… Üç türlü tecrübeden bahsedeceğiz. Birincisi; kişiliği geliştirebilecek olan her şeye dair edinilen tecrübelerdir. Örneğin; yeni yerler keşfetmek, giyim kuşamını yenilemek, tavır ve tutumlarını değiştirmek, farklı tatlar denemek, farklı insanlar tanımak, topluluk önünde konuşmak, koşulsuz sevmek, yardım etmek, bir ilgi alanına sahip olmak, bir konuda uzmanlaşmak, çeşitli hobiler denemek vb. sistemde var olan her şeyin keşfedilmesi ve kişiliğe “görgü” ekleyebilecek olan her şey… İkincisi ise; bireyin yapamam dediği, ona zor gelen, yüzleşmekten kaçındığı, kendine güvenmediği şeyleri yaparak, kişiliğini güçlendirmesidir.  Bu noktada bireylerin hem kendilerini hem temasta bulundukları çocukları hem de temas ettikleri herkesi iyi tanımaları gerekiyor. Bu bilgi mizaç bilgisi ile olabilir. Bir birey kendinin ve karşısındakinin mizaç yapısını bilirse; onun olumlu ve riskli özelliklerini de bilebilir. Böylece bireyler, riskli özelliklerinin üzerlerine giderek tecrübe edişlerini olgunlaştırabilirler. Buna ek olarak; genel olarak yaşamda yapamayacaklarını düşündükleri eylem/duygu/düşünceleri yerine getirmek için çabalayabilirler. Aslında bir noktada her an kendine “rağmen” olmaya çaba gösterebilirler. Üçüncü olarak ise; yaşayarak elde edilebilen tecrübedir. Her “an” ı iyi tanıyabilmek ve yaşayabilmekle ilgilidir. Yaşamdaki rolünü iyi tanımak ve rolüne kanmadan yaşayabilmekle ilgilidir. Burada “an”ın getirdiği her sürece hazır olmanın elde ettireceği bir tecrübe söz konusudur. Bu tecrübe ediş, bireyin her an yaşama hazırlanıyor olma halidir. Hani tıpkı her günü son gününmüş gibi yaşamak dedikleri gibi…

Peki mizaç ve tecrübe ediş arasındaki ilişkiler nasıldır? Her mizaç tipi tecrübe etmeye karşı farklı motivasyonlar taşır. Asıl önemli olan ise; tüm mizaç tiplerinin tecrübe ediş bütünlüğüne ulaşabilmektir. Eğer ki birey, aşağıda bahsettiğimiz tecrübe ediş motivasyonlarına ulaşmaya çalışırsa, olgunlaşma ve olgunlaştırma sürecine katılabilir.

DTM1 mizaç tipindeki bireyler gibi tecrübe etmek gerek; yaşamlarında her tecrübeden bir ders çıkararak ilerlemeyi tecrübe edebilmek…

DTM2 mizaç tipindeki bireyler gibi tecrübe etmek gerek; ilişki kurdukları kişiler için kendi isteklerinden vazgeçebilme uğruna fedakar olmayı tecrübe edebilmek…

DTM3 mizaç tipindeki bireyler gibi tecrübe etmek gerek; tecrübelerini başarı/hedef yolunda kullanabilmeyi tecrübe edebilmek…

DTM4 mizaç tipindeki bireyler gibi tecrübe etmek gerek; acı veren tecrübeleri dahi sahiplenip, olgunlaştıran bir süreç olarak görmeyi tecrübe edebilmek…

DTM5 mizaç tipindeki bireyler gibi tecrübe etmek gerek; bilgiyi derinlemesine anlayabilmeyi, bir konuda uzmanlaşabilmeyi tecrübe edebilmek…

DTM6 mizaç tipindeki bireyler gibi tecrübe etmek gerek; tedbiri bırakmadan, araştırma yaparak ve her şeyi kontrollü tecrübe edebilmeyi tecrübe edebilmek…

DTM7 mizaç tipindeki bireyler gibi tecrübe etmek gerek; sürekli yeni ve farklı tecrübelerin peşinde koşmayı tecrübe edebilmek…

DTM8 mizaç tipindeki bireyler gibi tecrübe etmek gerek; cesaret edip, risk alabilmeyi tecrübe edebilmek…

DTM9 mizaç tipindeki bireyler gibi tecrübe etmek gerek; yaşamı akışına bırakmayı, huzur bulunabilecek bir ortam oluşturmayı tecrübe edebilmek…